Kimlik Arayışı ve Özgüven Bu Dönemde Şekillenir
Ergenlik dönemi, bireyin hem fiziksel hem de duygusal olarak hızla değiştiği, kendi kimliğini oluşturmaya çalıştığı özel bir süreçtir. Bu dönemde özgüvenin temeli yalnızca evde değil, okul ortamında ve sosyal çevrede de atılır. Eğitim sistemi içinde çocuğa değer veren, bireyselliğini tanıyan ve destekleyen yaklaşımlar, ergenin kendine olan saygısını artırır.
Özgüven Öğrenilen Bir Yetenektir
Özgüven, doğuştan gelen bir özellik değil; zamanla öğrenilen bir beceridir. Öğrencinin başarı kadar başarısızlıkla da nasıl başa çıktığını gözlemlemek gerekir. Yapıcı geribildirimler, cesaretlendirici konuşmalar ve gelişimi teşvik eden öğretmen-veli yaklaşımı, bu becerinin güçlenmesini sağlar.
Kendini İfade Etme Alanları Tanınmalı
Ergenlerin fikirlerini rahatça paylaşabilecekleri ortamlar sunmak, onların kendilerini değerli hissetmelerini sağlar. Sınıf içi tartışmalar, sunumlar, yaratıcı yazım saatleri, grup projeleri gibi uygulamalar bireyin kendini anlatma becerisini güçlendirir. Bu da zamanla içsel güveni artırır.
Hataları Öğrenme Fırsatına Dönüştürmek Gerekir
Bu dönemde yapılan hatalar yargılamak yerine, öğretici bir bakış açısıyla ele alınmalıdır. “Bu yanlış neden yapıldı?”, “Bir dahaki sefer neyi farklı yapabilirsin?” gibi sorularla ergen bireyin muhakeme yeteneği ve sorumluluk duygusu gelişir. Bu yaklaşım, kişinin kendi kararlarına olan güvenini artırır.
Akademik Başarıya Takılmadan Gelişim Desteklenmeli
Özgüven sadece notlarla ya da sınav başarılarıyla ölçülmez. Öğrencinin ilgi alanlarına yönelmesini desteklemek, hobilerine saygı göstermek ve sosyal becerilerini geliştirecek etkinliklere katılımını teşvik etmek, onu çok yönlü bir birey haline getirir. Bu da benlik algısını sağlamlaştırır.
Ebeveyn ve Öğretmen Dili Çok Önemlidir
“Yapamazsın” ya da “başaramazsın” gibi cümleler, özgüveni köreltebilir. Bunun yerine “Denemek bile büyük cesaret”, “Gelişimini fark ediyorum” gibi yapıcı ifadeler çocuğun kendi kapasitesine inancını besler. Yetişkinler bu dönemde model olarak da önem taşır; kendine güvenen bir öğretmen, öğrencisine de güven aşılar.
Sosyal İlişkiler de Özgüveni Besler
Arkadaş ortamında kabul görmek, takım çalışmalarında aktif rol almak ve grup içinde fikir belirtme şansı bulmak, bireyin sosyal özgüvenini artırır. Bu yüzden ergenlerin yalnız kalmaması, gruplar içinde kendini gösterebileceği doğal alanlara sahip olması gerekir.
