Soğuk havaların vazgeçilmez sebzesi patates, neredeyse her evde bulunan temel gıdaların başında geliyor. Ancak bekledikçe filizlenen ya da yeşermeye başlayan patateslerin tüketimi, sanıldığından çok daha büyük bir sağlık riski taşıyabilir. Uzmanlar, görünüşte zararsız gibi duran bu değişimlerin, vücutta zehirlenmelere yol açabileceğini söylüyor. Bilimsel araştırmalar da, yeşil patateslerin içerdiği toksik maddelerin ciddiye alınması gerektiğini ortaya koyuyor.
FİLİZLENME NEDİR, NEDEN OLUR?
Patateslerin filizlenmesi, özellikle sıcak ve nemli ortamlarda uzun süre beklediğinde doğal olarak meydana gelir. Bu süreçte patatesin göz adı verilen yüzey noktalarından ince, yeşilimsi filizler çıkar. Bu durum, her zaman bozulduğu anlamına gelmez. Ancak filizlerin boyu uzadıkça ve patates yumuşayıp buruşmaya başladıkça tehlike çanları çalmaya başlar.
Patatesin filizlenmiş kısmı, “solanin” adı verilen toksik bir madde üretir. Solanin, patatesin kendini zararlılardan korumak için geliştirdiği doğal bir savunma sistemidir. Ancak bu maddenin yüksek miktarlarda alınması, insanlar için toksik etki yaratabilir.
YEŞİL RENK: SESSİZ TEHLİKENİN HABERCİSİ
Filizlenmenin yanı sıra patateslerde görülen yeşil renklenme de ciddi bir uyarı niteliğindedir. Bu yeşillenme, patatesin güneş ışığına veya yoğun aydınlatmaya maruz kalması sonucu meydana gelir. Işığa maruz kalan patateslerde, klorofil oluşur ve beraberinde solanin oranı da artar. Gözle görülen yeşil lekeler sadece estetik bir problem değildir, aynı zamanda sağlığa zararlı bir işarettir.
Solanin fazlalığı nelere yol açar?
Mide bulantısı
Kusma
Baş ağrısı
İshal
Halsizlik
Şiddetli durumlarda sinir sistemi problemleri
PATATESİN YENİP YENMEMESİNE NASIL KARAR VERİLİR?
Uzmanlara göre her filizlenmiş ya da yeşillenmiş patates atılmak zorunda değildir. Ancak bu kararı verirken aşağıdaki kriterler dikkate alınmalı:
Patates hâlâ sert mi? Sert patates, yumuşamamışsa filizler kesilerek kullanılabilir.
Yeşil alan çok mu? Eğer yeşil alan genişse, patatesin tamamı atılmalı.
Filizler kısa mı, uzun mu? 1-2 cm’den uzun filizler varsa risk artar.
Koku ve tat normal mi? Acımsı tat veya kötü bir koku bozulma belirtisidir.
GÜVENLİ SAKLAMA ÖNERİLERİ
Patatesin bozulmasını ve filizlenmesini önlemek için doğru saklama koşulları büyük önem taşır. İşte birkaç etkili ipucu:
Serin ve karanlık bir ortamda saklayın. Buzdolabı değil, 10-15 derece arası serinlik idealdir.
Işık almayan kese veya bez torba kullanın. Plastik poşetler hava almadığı için önerilmez.
Patatesi elma ile birlikte saklamayın. Elmanın yaydığı etilen gazı, filizlenmeyi hızlandırır.
Zamanında tüketin. Uzun süre saklamak yerine taze olarak kullanmak en iyisidir.
SONUÇ: KÜÇÜK BİR DETAY, BÜYÜK BİR SAĞLIK RİSKİ
Sıklıkla sofralarımızda yer verdiğimiz patatesin dış görünüşündeki küçük değişiklikler, vücuda zarar verebilecek düzeyde toksik maddelerin habercisi olabilir. Bu nedenle her evde mutlaka dikkatli olunmalı; filizlenmiş, yeşermiş ya da buruşmuş patatesler kullanılmadan önce detaylıca incelenmelidir.
Unutmayın, patates basit bir sebze olabilir ama sağlığınız ondan daha basit değil. Birkaç küçük kontrolle büyük sorunların önüne geçmek mümkün.
