İtalya'nın moda sektöründe ciddi bir skandal patlak verdi. Milano Savcılığı'nın yürüttüğü bir soruşturma, 'made in Italy' olarak bilinen yüksek moda tedarik zincirinde, 13 büyük markanın tedarikçilerinin 203 işçiyi zorla çalıştırdığını ortaya koydu. Milano İş Teftiş Birimi Carabinieri'sinin gerçekleştirdiği denetimlerde tespit edilen bu durum, sektördeki iş gücü sömürüsünün boyutlarını gözler önüne serdi.
Sektördeki Denetimlerin Ayrıntıları
2025 yılının Ağustos ve Kasım ayları arasında gerçekleştirilen teftişler, birçok ünlü moda markasının tedarik zincirine odaklandı. Denetimlerde en dikkat çekici sonuçlar, Missoni Spa'nın tedarikçisi Wen Yongmei'nin Çin'deki New Moda fabrikasında dokuz sömürülen işçi bulunmasıyla başladı. Off White Operating markasına bağlı benzer bir tespit de yapılarak, aynı sayıda işçi zorla çalıştırıldığı belirlendi. Ayrıca, Adidas için çalışan 11 işçiye ve Tod's markasına tedarik sağlayan Bag Group srl'de de 11 işçi tespit edildi.
Denetimlerin sonucunda, bazı markaların tedarikçilerinden yüksek sayıda işçi sömürüsü kaydedilmiştir. Dolce & Gabbana markası için 36 işçi, Ferragamo için 27 işçi, Alexander McQueen ve Givenchy Italia için her biri 19 işçi, Versace için 17 işçi, Gucci ve Pinko için her biri 12 ve 11 işçi, Prada ve Coccinelle spa için ise her biri 11 işçi zorla çalıştırıldığı belirlenmiştir.
Yasal Sürecin Gelişimi
Milano Savcısı Paolo Storari, bu verilerin markaların iş gücü sömürüsü konusunda ne derece sorumlu olduklarının belirlenmesi açısından önemli bir uyarı niteliği taşıdığını ifade etti. Soruşturma yalnızca bireysel işçilerle sınırlı kalmayacak; bölgedeki Antimafya Müdürlüğü, şirketlerden çok sayıda belge talep ederek kapsamlı bir inceleme yapmayı planlıyor. Bu belgeler arasında ticaret odası vizeleri, finansal ve sosyal bilançolar, yönetim kurulu tutanakları ve denetim sonuçları yer alacak.
Araştırmacılar, tedarikçilerin seçiminde, yönetiminde ve denetiminde yer alan kurumsal görevleri de dikkate alacak. Bu çerçevede, büyük İtalyan moda markalarının işçi koruma standartlarına uyup uymadığının yanı sıra tedarik zincirlerindeki şeffaflığın sağlanması hedefleniyor.
Akademik Araştırmaların Sonuçları
2023 yılında 'arXiv' platformunda yayımlanan bir akademik çalışma, Avrupa tedarik zincirlerinin zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğine karşı savunmasızlığını gözler önüne serdi. Yaklaşık 30 milyon AB şirketi ve neredeyse 900 milyon tedarik ilişkisi üzerinden yapılan bu araştırma, 'temiz' olarak görülen şirketlerin bile dolaylı olarak sömürücü uygulamalarla bağlantılı olabileceğini ortaya koydu. Çalışmaya göre, AB şirketlerinin yaklaşık %8,5'i zorla çalıştırma veya çocuk işçiliği riski taşıyan doğrudan tedarikçilere sahip.
İkinci seviye tedarikçilerde bu oran %82,4'e kadar çıkarken, üçüncü seviyede ise %99'u aşıyor. Bu durum, tedarik zincirinin tamamı dikkate alındığında neredeyse tüm Avrupa şirketlerinin potansiyel olarak yüksek riskli tedarikçilerle bağlantılı olduğunu göstermektedir. Araştırmacılar, tedarik ağlarının karmaşıklığı nedeniyle daha sistematik denetim stratejilerinin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Tüm bu gelişmeler, Avrupa'daki moda endüstrisinin iş gücü sömürüsüne karşı daha güçlü bir duruş sergilemesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, yalnızca doğrudan tedarikçilere odaklanmanın yanlış bir güvenlik algısı yaratabileceği uyarısı yapılarak, tedarik zincirinde şeffaflığın artırılması ve bağımsız denetimlerin benimsenmesi gerektiği ifade edilmektedir.
