Soğuk havaların vücutta yarattığı etkiler, enerji harcamasını artırarak kalori yakımını hızlandırıyor. Düşük sıcaklıklar, insan bedeninin iç ısısını korumak için daha fazla enerji harcamasına sebep oluyor. Bu doğal süreç, 'termogenez' olarak biliniyor ve vücudumuz için önemli bir metabolik avantaj sağlıyor.
Üşümenin Bilinmeyen Faydası
Cell Metabolism dergisinde yayımlanan bir araştırma, soğuk havada titremenin, yağ yakımını tetikleyen irisin hormonunun salınımını artırdığını ortaya koydu. Soğuk hava, genellikle donma, yüksek faturalar ve buz tutan borular ile anılsa da, sağlık açısından önemli yararlar sunabiliyor. Vücut, sıcaklık düştüğünde iç ısısını korumak için daha fazla enerji harcıyor, böylece kalori yakımını artırıyor.
İyi ve Kötü Yağ Arasındaki Fark
İnsan vücudunda iki tür yağ bulunur: beyaz yağ ve kahverengi yağ. Beyaz yağ, fazla kalorilerin depolanmasıyla oluşur ve genellikle 'kötü yağ' olarak adlandırılır. Aşırı beyaz yağ, obezite, Tip 2 diyabet ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Öte yandan, kahverengi yağ enerji üretimine yardımcı olur ve metabolizmayı düzenler, bu nedenle 'iyi yağ' olarak kabul edilir. Araştırmalar, zayıf bireylerde kahverengi yağ oranının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bilim insanları, beyaz yağın kahverengi yağa dönüşümünü artırmanın yollarını araştırmaktadır.
Soğuk Maruziyet 'Esmerleşmeyi' Tetikliyor
Çeşitli araştırmalar, kahverengi yağın aktif hale gelmesinin en etkili yollarından birinin soğuk maruziyeti olduğunu göstermektedir. 2012 yılında yapılan bir çalışmada, yetişkinlerdeki kahverengi yağ dokusunun uyarıldığında metabolik olarak oldukça aktif olduğu belirlenmiştir. Soğuk, vücutta adeta 'fizyolojik bir ateş' etkisi yaratmaktadır.
Titreme Doğal Bir Kalori Yakma Mekanizması
Titreme, kahverengi yağın ısı üretmek için devreye girmesini sağlamaktadır. 2014 yılında Cell Metabolism dergisinde yayımlanan bir araştırma, titremenin yağ yakımında önemli rol oynayan irisin hormonunu artırdığını göstermiştir. Bilim insanları, yalnızca 15 dakikalık titremenin, bir saatlik orta şiddette egzersiz yapmakla benzer fizyolojik etki yarattığını ifade etmektedir.
Kriyoterapi ve Soğuk Yelekler Trend Oluyor
Aşırı soğuğa kısa süreli maruziyet sağlayan kriyoterapinin, kolesterol ve kan şekeri seviyelerini düşürdüğü, bel çevresini azalttığına dair bulgular mevcuttur. Soğuk havayı sevenler için bir diğer yöntem ise buz torbalarıyla doldurulmuş özel yeleklerdir. Bu yeleklerin kullanıcıya saatte 250 kaloriye kadar ekstra yakım sağladığı iddia edilmektedir.
Soğukta Yürüyüş Daha mı Çok Kalori Yaktırıyor?
2017 yılında yapılan bir araştırma, 15–23 derece sıcaklıkta yürüyüş yapan bireylerin, 50 derece sıcaklıkta yürüyenlere göre %34 daha fazla kalori yaktığını göstermiştir. Ancak bu farkın, soğuk havanın doğrudan etkisiyle değil, çevresel koşullardan kaynaklandığı ifade edilmektedir. Araştırmanın başyazarı Dr. Cara Ocobock, ekstra kalori kaybının daha çok karda yürümek için daha fazla efor sarf etmekten kaynaklandığını belirtmiştir. Egzersiz sırasında kasların ısı üretmesi, dışarısı soğukken vücut ısısını artırmaktadır.
Soğuk havada geçirilen birkaç dakika bile metabolizmayı etkileyebilir. Ancak uzmanlar, bu durumu tek başına bir zayıflama yöntemi olarak değerlendirmemek gerektiğini vurgulamakta. Kontrol altında yapılan soğuk maruziyeti, sağlıklı beslenme ve egzersiz ile desteklendiğinde daha fazla fayda sağlayabilir.
